Jak zrobić świecę
Z czego można robić świece
Historycznie świece wykonane były z łoju lub wosku pszczelego. W późniejszym okresie z parafiny - więcej informacji możesz znaleźć w artykule o samej świecy. Na potrzeby tego poradnika zajmiemy się woskiem pszczelim.
Kilka pomocnych wskazówek
Parametry świec i wosku
Sprawa jest oczywiście bardzo względna - ale te kilka informacji może ułatwić Wam planowanie:
- dobry stosunek grubości knota do grubości świecy to 1/9 (1mm knot, 10mm średnica świecy)
- 1cm świecy, o grubości 22-24mm pali się około 20min (czyli świeca 12cm x 22mm to około 3h światła)
- świeca 12cm x 22mm waży około 55g
Podgrzewanie wosku
Polecam podgrzewać wosk w kąpieli wodnej, ma to naprawdę wiele zalet i chyba tylko jedną wadę. Czyli do metalowego naczynia wlewamy wodę, w środku umieszczamy mniejsze naczynie (najlepiej by nie dotykało bezpośrednio dna) i dopiero do niego wkładamy wosk. Wspomniane zalety to:
- wosk mniej paruje (mniejsza temperatura) - mniejsze straty
- łatwiej utrzymać temperaturę na granicy topnienia wosku (wyższa temperatura = mniejsze przyrosty świecy)
- nie ma obawy ze przegrzejemy wosk i się zapali (jeśli ogrzewamy na otwartym ogniu)
- wiemy ze temperatura wosku nie przekroczy 100°C - wiec jest to w miarę bezpieczna temperatura dla ciała (w porównaniu do tej, jaką może osiągnąć, nim sam zacznie wrzeć - ponad 300°C)
- im mniejsza temperatura - tym szybciej przyrastają świece
- ewentualny skapujący wosk wpada do wody (nie brudzi)
A wspomniana wada - dużo dłużej trzeba poczekać aż wosk się rozpuści (temperatura jego przejścia z ciała stałego w płynne, to około 70°C)
Jak myć narzędzia z wosku
Wosk pszczeli ma dużą lepkość i wyższą temperaturę topnienia (od np. parafiny) - przez to dość intensywnie oblepia narzędzia i ciężko się go po pracy z nich pozbyć. Proponowany zestaw do mycia to wrzątek, płyn do mycia naczyń i zmywak (gąbka na rączce z dozownikiem płynu, lub szczotka).
- Wrzątkiem rozpuszczamy wosk, detergent sprawi że nie będzie ponownie przywierał, gąbka umożliwia mycie bez ryzykowania poparzeń.
- Jeśli są to małe przedmioty (łyżki, noże etc) do zagotowanej wody w garnku, wlewamy sporo detergentu i w większości wypadków wystarczy nimi porządnie zamieszać w naczyniu, następnie opłukać i umyć standardowo.
- Jeśli mamy wosk/parafinę na materiale lub tkaninie - pozostaje stara metoda z żelazkiem. Nad i pod ubrudzone miejsce wkładamy dobrze chłonny materiał (np. ręczniki jednorazowe, papier toaletowy) i przeprasowujemy rozgrzanym żelazkiem - kilka razy (wymieniając ręcznik) aż plama zniknie (lub prawie zniknie - może pozostać tłuszcz, który już można sprać standardowo)
Kolejne etapy produkcji
Przygotowanie wosku
Na początek wosk należy oczyścić, nie jest to proste zadanie (jeśli chcemy zrobić to dokładnie) - na początek wystarczy jednak pozbyć się tylko resztek roślin, pszczół etc. - czyli ogólnie większych fragmentów. W tym celu rozpuszczamy wosk i
- zgarniamy metalowym sitkiem zabrudzenia (mniej dokładna metoda - mniej problemów)
- przelewamy gorący wosk przez sitko
Możemy użyć też sitka z innego materiału (lub rzadkiego płótna) - jednak z racji dobrego przewodzenia ciepła przez metal - sitko będzie dużo mniej się zasklepiać woskiem i łatwiej będzie je umyć.
- jeśli nie żal nam samego wosku - można go oczyścić zlewając czystą porcję i wyrzucając pozostałość
- bardzo dokładnie oczyszczać wosk możemy przez przesądzanie go przez płótno, ale z bardzo sporymi stratami, oraz cały proces powinien odbywać się w wysokiej temperaturze - tak by wosk nie tracił płynności
Po oczyszczeniu wosku, proponuje go po porcjować na możliwe małe fragmenty (po jego zastygnięciu, bryła wosku jest bardzo twarda i kłopotliwa w cięciu) tak by można było później stopniowo dokładać go roztopionej masy, już przy samej produkcji świec.
Przygotowanie kadzi
Kadź to dumna nazwa, na naczynia jakie w większości przyjdzie nam używać (nie przewiduję dużo chętnych to masowej produkcji). Oczywiście im większą ilość świeczek chcemy robić na raz - tym większy pojemnik z roztopionym woskiem. Wersja minimalistyczna, to pojemnik mieszczący jedną świeczkę (np. plastikowa butelka 400ml po kefirze, soku etc) - otwór powinien być dwukrotnie większy niż średnica świeczki jaką planujemy zrobić (jeśli komuś się ręce trzęsą - to większy), a wysokość dobrana do wysokości świecy z zapasem (pamiętajmy o prawie Archimedesa). Wersja optymalna to podłużna rynienka, w której będziemy maczać kilka knotów na raz, zawieszonych na niewielkiej deszczułce.
Przygotowanie knotów
Każdy knot (Rys.1A) (odpowiednio dłuższy, by można go było przymocować do listewki lub trzymać w dłoni) należy wymoczyć w wosku przez kilka minut. Po wyciągnięciu, knot przeciągamy przez palce (pozbywając się nadmiaru wosku) lub (jeśli knot składa się z kilku nitek) skręcamy go i trzymamy tak aż zastygnie (Rys. 1B). Staramy się by knot był prosty (to podstawa naszej świecy) i równo skręcony. Jeśli coś się nie uda - operację powtarzamy.
