Fajerka
Fajerka posiada wiele znaczeń. Prócz nowoczesnych, jak określenie pokrywy paleniska w piecu, innej nazwy dla zapałki[1] lub kierownicy (w gwarze) jest to zazwyczaj małe naczyniem utrzymujące żar lub ogień (ang. "brazier"). Wykorzystywane były do ogrzewania, podgrzewania (np. potraw) oświetlania i podtrzymywania żaru.
Zachowane eksponaty i obrazy datowana na okres średniowiecza i wcześniej, sugerują, iż była to forma przenośnego paleniska pozwalająca ogrzać lokalnie większe pomieszczenie, lub mniejszą izbę, w której nie było pieca. W późniejszym okresie (XVI i XVII wiek) fajerka pojawia się głównie w roli pojemnika na żar pozwalającego na podpalanie tytoniu w fajkach przy stole oraz jako mały ogrzewacz do stóp (umocowany w odpowiedniej, drewnianej obudowie z dziurkami).
Bliską krewniaczką fajerki jest szkandela i bywają czasami zamiennie nazywane.
Źródła
"Fajerka - naczynie na żar do kadzenia"[2]
"W czasach Jana III Sobieskiego fajerką nazywano naczynie żelazne lub mosiężne, używane przez kramarzy do ogrzewania się. Za Panowania Augusta III pojawiły się fajerki stołowe, opalane spirytusem, umożliwiające odgrzewanie potraw zbyt długo stojących na stole biesiadnym. Za czasów Stanisława Augusta używano fajerek (szkandeli) do ogrzewania pościeli."[3]
Galeria
- Fajerki
Aleksandreida, 1338-44r. (XIV wiek)
Posiłek przy stole - fragment 37 strony, 1420r. (XV wiek)
...oraz człowieka starającego się ogrzać nad paleniskiem. 1440-50r. (XV wiek)
Rozrywki w Karczmie - detal, 1620-58r. (XVII wiek)
Żołnierze przy kominku, 1633r. (XVII wiek)
Personifikacja pór roku jako etapów życia ludzkiego - detal, 1635r. (XVII wiek)
Martwa natura z glinianym dzbanem - detal, 1646r. (XVII wiek)
Kobieta nalewająca mleko - detal, ok. 1660r. (XVII wiek)
Gracze w Tryktraka - detal, 1626-78r. (XVII wiek)
Bibliografia
- ↑ "Słownik gwary polskiej", Jan Karłowicz, 1901r., Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
- ↑ "Słownik gwary polskiej", Jan Karłowicz, 1901r., Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
- ↑ Piece Kaflowe
