Lukrecja

Z Almanach

Już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie uchodziła za bardzo skuteczny lek. Uważano też, że jej korzeń posiada magiczną moc. Wysoko ceniona była w medycynie chińskiej. Cesarz Shen Nung (ok. 3000 lat p.n.e.) zaliczył ją do roślin leczniczych. Do medycyny europejskiej wprowadzono lukrecję w XIII w. W średniowiecznej Europie z gotowanego korzenia otrzymywano ciemną i gęstą masę, którą formowano w pałeczki (lukrecję). W XVI i XVII wieku Hieronymus Bock (botanik) i Matthiolus używali korzeń lukrecji jako środek wykrztuśny oraz w leczeniu chorób wątroby, żołądka, nerek i pęcherza moczowego. Współczesne badania potwierdziły silne przeciwzapalne właściwości wyciągów z lukrecji. Obecnie Lukrecja przeżywa swój renesans, prowadzone są badania nad jej właściwościami w leczeniu wrzodów żołądka czy hamowania rozwoju raka wątroby[1], została uznana za roślinę roku 2012 (wyboru dokonał zespół naukowców z Uniwersytetu w Würzburgu w Niemczech oraz przedstawiciele WWF)[2].

Jeden ze składników korzenia lukrecji - Glicyryzyna - jest 50 razy słodszy od sacharozy.

Zastosowanie historyczne[edytuj]

Lukrecja (lub preparaty pochodne) była stosowana jako:

  • przez Egipcjan w III w. p.n.e. jako lek od kaszlu,[1]
  • "była używane przed wiekami przez starożytnych lekarzy greckich i egipskich w infekcjach gardła – leczyło kaszel, chrypkę i astmę” - profesor Johannes Mayer, ekspert od historii leczniczej i botaniki na Uniwersytecie Würzburg[2],
  • w Indiach jako afrodyzjak,[1]
  • stosowano również różne preparaty lukrecji w leczeniu choroby wrzodowej żołądka, przewlekłego zapalenia wątroby i w zapobieganiu nowotworom wątroby[1]

Właściwości[edytuj]

Preparaty z korzenia lukrecji posiadają działanie[2]:

  • antyalergiczne,
  • immunostymulujące,
  • przeciwłojotokowe,
  • wykrztuśne,
  • antyzapalne,
  • przeciwbakteryjne,
  • przeciwwirusowe,
  • moczopędne,
  • antyobrzękowe,
  • redukujące zaczerwienienia,
  • antyoksydacyjne,
  • łagodzące,
  • nieznacznie podnosi również ciśnienie krwi.

Z punktu widzenia kosmetyki, ekstrakt z korzenia lukrecji posiada silne własności wiązania wody w skórze, redukuje zewnętrzne stany zapalne, efekty starzenia skóry. Nawilża ją i wygładza, pomaga zredukować widoczność plam starczych.[3] Wedle ostatnich badań, wykazuje również właściwości wspomagające leczenie oparzeń skóry.[4]

Ciekawostki[edytuj]

  • W 1305 roku, król angielski Edward I opodatkował eksportowaną lukrecję, aby uzyskać środki na remont London Bridge.
  • Większość słodyczy z lukrecją w nazwie, zawdzięcza swój smak w rzeczywistości anyżowi.

….Gasi pragnienie, gdy trzyma się go w ustach…

— o korzeniu lukrecji pisał Theofrastus z Lesbos gdzieś około 310 r. p.n.e.

Przepisy[edytuj]

Nalewka lukrecjowa[5][edytuj]

  • 5 łyżek drobno pociętego korzenia lukrecji
  • 1,5 szklanki spirytusu
  • 1,5 szklanki wody
  • 1/3 szklanki cukru

Korzeń lukrecji bardzo dokładnie umyć, pokroić drobno. Lukrecję umieścić w gąsiorku, zalać spirytusem, dokładnie zamknąć, odstawić na 7 dni. Wodę przegotować, rozpuścić w niej cukier, schłodzić, dodać do gąsiorka i odstawić na kolejne 7 dni i kilkakrotnie mieszając. Nalewkę bardzo dokładnie przefiltrować, przelać do butelek, odstawić szczelnie zamknięty na okres 6 miesięcy aby trunek nabrał właściwego smaku i zapachu.

Wywar z lukrecji[edytuj]

Umyte korzenie, rozdrabniamy przez ciecie i rozgniatanie (możliwie do pojedynczych włókien) - tak powstała masę gotujemy przez 20-30 min w wodzie. Ilość wody dobieramy tak by cała sucha masa w miarę swobodnie w niej pływała. Po pierwszym gotowaniu zlewamy powstały wywar i ponownie zalewamy korzenie lukrecji mniejsza, niż poprzednio, ilością wody - tak by tylko przykryła zawartość naczynia. Ponownie gotujemy mieszaninę przez 20-30 min. i zlewamy wywar - korzenie możemy już wyrzucić.

Wywar z obu gotowań łączymy i odstawiamy na kilka godzin. Ma dnie powinien powstać osad, którego pozbywamy się delikatnie zlewając czysty płyn do innego naczynia. Następnie przesączamy wywar przez len (lub inny naturalny materiał - np. gazę) - tak by uzyskać możliwie czysty preparat. Całość ponownie gotujemy na wolnym ogniu, w celu zredukowania do 1/4 objętości.

Przypisy[edytuj]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 prof. dr hab. med. Konstanty Zbigniew Korolkiewicz: Fitoterapia chorób przewodu pokarmowego - Lukrecja (pol.). W: Panacea Nr 1 (22) [on-line]. Publikacja: 03.2008. [dostęp 2012-08-17]. ss. strony: 14-17.
  2. 2,0 2,1 2,2 Karolina Ślusarczyk: Lukrecja rośliną 2012 roku (pol.). Publikacja: 22.02 2012. [dostęp 2012-08-15].
  3. "Secret Ingredient: Licorice Root"
  4. Licorice Root: Trip to the Candy Store Might Help Ward Off Rare, but Deadly Infections (ang.). W: ScienceDaily [on-line]. Publikacja: 4.01.2010. [dostęp 2012-08-17].
  5. Nalewka Lukrecjowa

Patrz dalej[edytuj]