Blind Harry

Blind Harry (znany również jako Harry lub Henry Minstrel) urodzony ok 1440, zmarł w 1492 roku.

Nie wiemy wiele o jego życiu, choć są pewne przesłanki by sądzić iż był szlachetnie urodzonym. Był niewidomy przez całe swoje życie. Istnieją zapiski potwierdzającego jego płatne występy, jako minstrela, na dworze Jakub IV Stewarta w latach 1473 - 1492.

W historii znany jest ze względu na swoje dzieło, wiersz o życiu Williama Wallace'a - "The Life and Heroick Actions of the Renowned Sir William Wallace, General and Governor of Scotland" - napisanym około 1460r.

Wiersz stanowi główne źródło (i w zasadzie jedyne) informacji o życiu Williama, mimo to istnieją przykłady ukazujące znaczne błędy w opisie dziejów w nim zawartych. Przypuszcza się również, iż nie był on jedyną osobą tworzącą tekst.

W 1722r. otwór ten (napisany w języku średnioangielskim) został opracowany przez Williama z Gilbertfield na we współczesnym angielskim. Porównując oryginał i tekst Wiliama, od razu widać, iż jest to bardziej luźna opowieść na podstawie oryginalnego wiersza niż dokładne tłumaczenie. Posiada mnóstwo nieścisłości oraz przeinaczeń. Niestety stanowi ono podstawę wielu współczesnych opracowań życia Williama Wallace'a.

Poniżej znajdują się otwierające wersy oryginalnego wiersza:

The Life of Sir William Wallace

    Blind Harry tells of the assault thus [English translation follows]

        "Eftir dyner thai wald na langer byde,
        Thar purposs tuk in Crawfurd mur to ryd.
        Schyr Jhone the Grayme, and gud Wallace in feir,
        With thaim fourtye off men in armes cleir,
        Throuch Craufurd mur as that thai tuk the way,
        On Ingliss (men) thar mynd ramaynit ay.
        Fra Crawford Jhon the wattir doune thai ryd;
        Ner hand the nycht thai lychtyt apon Clyd;
        Thar purposs tuk in till a quiet waill*. (*valley)
        Than Wallace said: 'I wald we mycht assaill
        Craufurd Castell, with sum gud jeperte*. (*warlike enterprise)
        Schir Jhon the Grayme, how say yhe best may be?'
        This gud knycht said: 'And the men war without.
        To tak the hous thar is bot litill doubt.'
        A squier than rewllyt that lordschip haill,
        Off Cummyrland borne, his name was Martyndaill.
        Than Wallace said: 'My self will pass in feyr,
        And ane with me, off herbre for to speyr.
        Folow on dreich*, giff that we mystir ocht.' (*slow)
        Edward Litill with his mastir furth socht,
        Till ane oystry,* and with a woman met. (*inn)
        Scho tald to thaim, that Sothroune thar was set:
        'And ye be Scottis, I consaill yow pass by;
        For, and thai may, yhe will get ewill herbry.
        At drynk thai ar, so haiff thai bene rycht lang;
        Gret worde thar is of Wallace thaim amang.
        Thai trew that he has found hys men againe:
        At Lowchmaben feyll* Inglis men ar slayne. (*many)
        That houss is tynt*; that gerris** thaim be full wa: (*lost **makes)
        I trow to God that thai sall swne tyne ma.'
        Wallace sperd,* of Scotland giff scho be. (*asked)
        Scho said him: 'ya, and thinkis yet to se
        Sorow on thaim, throw help off Goddis grace.'
        He askit hyr, quha was in to the place.
        'Na man of fens is left that houss within,
        Twenty is her, makand gret noyis and dyn.
        Allace,' scho said, 'giff I mycht anys se,
        The worthy Scottis maist maister in it to be.'
        With this woman he wald no langer stand;
        A bekyn he maid, Schyr Jhon come at his hand.
        Wallace went in, and bad Benedicite.
        The capteyne speryt: 'Quhat bellamy* may thow be, (*friend)
        That cummys so grym? sum tithandis* till vs tell. (*tidings)
        Thou art a Scot; the dewyll thi natioune quell.'
        Wallace braid* out his suerd with outyn mar; (*drew quickly)
        In to the breyst the bryme* captayne he bar, (*fierce)
        Throuch out the cost,* and stekit him to ded. (*side of the body)
        Ane othir he hit awkward vpon the hed.
        Quham euir he strak he byrstyt bayne and lyr* ; (*flesh)
        Feill off thaim dede fell thwortour* in the fyr. (*cross)
        Haisty payment he maid thaim on the flur;
        And Eduuard Litill kepyt weill the dur.
        Schir Jhon the Grayme full fayne wald haiff bayne in;
        Eduuard him bad at the castell begyne;
        'For off thir folk we haiff bot litill dreid.'
        Schir Jhon the Grayme fast to the castell yeid.
        Wallace rudly sic routis* to thaim gaif, (*severe blows)
        That twenty men derffly* to dede thai draiff (*vigorously)
        Fyfteyne he straik, and fyfteyne has he slayne;
        Edward slew fyve quhilk was off mekill mayne.'* (*moan)
        To the castell Wallace had gret desyr.
        Be that Schir Jhone had set the yett in fyr;
        None was tharin at gret defens couth ma,
        Bot wemen fast sar wepand in to wa.
        With out the place ane ald bulwark was maid;
        Wallace yeid our with out langer abaid.
        The wemen sone he sauffyt fra the dede;
        Waik folk he put, and barnys, off that stede.
        Off pursiaunce thai fand litill or nane;
        Befor that tyme thar wictaill was all gayne.
        Yeit in that place thai lugyt still that nycht;
        Fra oystre' broucht sic gudis as thai mycht.
        Wpon the morn the houss thai spoilye fast,
        All thing that doucht out off that place thai cast.
        Tre wark thai brynt, that was in to tha wanys;
        Wallis brak doun that stalwart war off stanys;
        Spylt at thai mycht, syne wald no langer bid;
        On till Dundaff that sammyn nycht thai ryde;
        And lugit thar with myrthis and pleasance,
        Thankand gret God that lent thaim sic a chance."

---