Patynki
Patynki (ang. pattens, fran. patin, niem. trippen, czes. trepky) to najczęściej, drewniane nakładki na buty, chroniące je przed warunkami atmosferycznymi (kałuże, błoto, śnieg etc), trudnymi warunkami pracy (np. w łaźniach) lub ułatwiającymi poruszanie w trudnym terenie (zapobiegając np. ślizganiu). Zasadniczo można wyróżnić trzy typy patynek:
- drewniane, z wyraźnie wyróżnionymi obcasami i wcięciami
- z litego kawałka drewna (może być dzielony na śródstopiu, ze skórzanym zawiasem)
- oraz z zrobione z wielu warstw skóry (na obrazie po prawej), często określane mianem sandałów.
Najstarszy znaleziony fragment patynek pochodzi z Londynu z początku XII wieku. W tej samej okolicy znaleziono najstarsze, kompletne patynki z początków XIII wieku, wykonane z jednego kawałka drewna olchy z metalowymi mocowaniami palców[1]. Wnioskując, na podstawie łącznej ilości znalezisk archeologicznych patynek w Londynie, należy przypuszczać, iż w XIV wieku były one bardziej elementem mody, niż typowo utylitarnym elementem stroju. Pod koniec XIV wieku, pojawia się ich zauważalnie więcej, głównie modele drewniane. W XV wieku, ilość zachowanego materiału, sugeruje odwrót od konstrukcji drewnianej na korzyść, szytych z wielu warstw skóry patynek typu trzeciego.[2].
W okresie po XV wieku, patynkami nazywano również damskie pantofle na wysokim koturnie.[3]
Galeria
- Patynki
Patynki drewniane, Elbląg, (II poł. XIV wieku)
Patynki drewniane, Elbląg, (II poł. XIV wieku)
Wytwórca butów (patynek), ok. 1425r. (XV wiek)
"Życie św. Józefa" (fragment), 1425-30r. (XV wiek)
Portret małżonków Arnolfinich, 1434r. (XV wiek)
Strona z godzinek rodziny Barbavara, ok. 1440r. (XV wiek)
Patynki drewniane, nie dzielone, XV wiek
Ofiarowanie w świątyni (fragmenty) - patynki z obrazu, 1460-75r. (XV wiek)
"Obrzezanie Chrystusa", 1466r. (XV wiek)
Drzeworytowa ilustracja przedstawiająca Semiramidę, ok. 1474r. (XV wiek)
"Invidia" (zazdrość). ok. 1480r. (XV wiek)
"Ira" (gniew) - bójka między sąsiadami. ok. 1480r. (XV wiek)
Portret Filipa III Dobrego, 1610-20r. (XVII wiek)
Bibliografia
- ↑ Patynki drewniane od XII do XV wieku. W: Francis Grew, Margrethe de Neergaard: Medieval Finds from Excavations in London: 2. Shoes and pattens. Museum of London, 1988, s. 91. ISBN 0851158382. (ang.)
- ↑ Na podstawie tab. 21, str. 132, "Medieval Finds from Excavations in London: 2. Shoes and pattens"
- ↑ Patynki - Popularna Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Fogra. [dostęp 2012-07-26].
Patrz dalej
- SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I 1. POŁOWY XVIII WIEKU (pol.). Publikacja: 11.07.2008. [dostęp 2012-07-26].
- Freha - Patynki.
- "Shoes and Pattens (Medieval Finds from Excavations in London)", Francis Grew (Author), Margrethe de Neergaard (Author), Susan Mitford (illustrations), 2006r.
