Old Sword Play/Rozdział IV - Miecz i puklerz

Rozdział IV - Miecz i Puklerz.

Sposób uprawiania szermierki przedstawiony w tym rozdziale jest wcześniejszy niż szermierka rapierem i lewakiem. Używany tutaj miecz jest obosieczny i dość krótki. Trzymało się go, podobnie jak rapier, z palcem wskazującym obejmującym krzyż jelców. Cięcia zadawano zarówno mocną jak i słabą krawędzią głowni natomiast pchnięcia były stosowane rzadko. Puklerz, rodzaj małej tarczy o średnicy do trzydziestu pięciu centymetrów, trzymało się w dłoni nie opierając żadnej jego części o przedramię. Czasem puklerz był zaopatrzony w kolec, którym uderzano przeciwnika w bliskim zwarciu. .

GUARDIE.

Szermierze rozpoczynali pojedynek w pozycji wyjściowej z lewą nogą wysuniętą do przodu, trzymając puklerz przed sobą, ręka uzbrojona w miecz była zgięta i częściowo ukryta za puklerzem (Ryc. 17).

Marozzo opisuje dwanaście guardii czyli pozycji wyjściowych do zadawania różnych cięć. Wszystkie dwanaście guardii, wykonanych kolejno po sobie nazywano progresją. Ich wykonanie, bardzo widowiskowe, było tradycyjnym wstępem do pokazu szermierczego, poprzedzającym pojedynek.

Jeśli, na przykład, w takim pokazie brało udział czterech szermierzy: A, B, C i D, na początku zajmowali oni miejsca w czterech rogach sceny, A i B bliżej publiczności, a C i D w głębi sceny. Na umówiony znak wszyscy czterej, zaczynając od kroku prawą nogą i dostosowując się do rytmu kroków A, ruszali w kierunku środka sceny.

Przy każdym kroku wykonywana była jedna guardia, w kolejności przedstawionej poniżej. Po wykonaniu wszystkich guardii, na środku sceny szermierze pozdrawiali salutem każdy swojego przeciwnika. Salut polegał na uniesieniu miecza pionowo w górę, z jelcami na wysokości ust, potem szermierze podnosili miecze wysoko w górę w wyprostowanych rękach tak aby wszystkie sztychy zetknęły się. Następnie wszyscy czterej opuszczali broń i cofali się o jeden krok, jednocześnie uderzając dwukrotnie płazem miecza w puklerz. Po tym szermierz A rozpoczynał pojedynek z B w pobliżu publiczności, a C z D w głębi sceny.

Po umówionym czasie Marszałek daje znak zakończenia walki C z D, a następnie podchodzi, mając za sobą C i D, do szermierzy A i B i przerywa ich pojedynek, po czym wszyscy schodzą ze sceny.

PROGRESJE WG MAROZZO.

1. Coda lunga e stretta	Prawa stopa z przodu, ręka w położeniu czwartym, puklerz wysunięty do przodu. (Ryc. 18)
2. Cinhiara porta di ferro	Lewa stopa z przodu, ręka w niskim położeniu trzecim, puklerz trzymany blisko przy twarzy. (Ryc. 19)
3. Guardia alta	Prawa stopa z przodu, ręka wyciągnięta w prawo, puklerz wysunięty do przodu. (Ryc. 20)
4. Coda lunga ed alta	Lewa stopa z przodu, ręka w niskim położeniu trzecim, puklerz wysunięty w lewo i do przodu. (Ryc. 21)
5. Porta di ferro stretta	Prawa stopa z przodu, ręka w niskim położeniu czwartym, puklerz trzymany blisko twarzy. (Ryc. 22)
6. Coda lunga e distesa	Lewa stopa z przodu, ręka wyciągnięta w prawo i w dół, puklerz wysunięty w lewo. (Ryc. 23)
7. Guardia di testa	Prawa stopa z przodu, głownia miecza z przodu, ręka w wysokiej pozycji czwartej, puklerz nisko z przodu. (Ryc. 24)
8. Guardia di intrare	Lewa stopa wysunięta w lewo i do przodu, prawa ręka wyciągnięta kostkami w dół, puklerz trzymany z lewej strony. (Ryc. 25)
9. Coda lunga e larga	Prawa stopa z przodu, ręka w pozycji podobnej jak we współczesnym salucie. (Ryc. 26)
10. Becha possa	Lewa stopa z przodu, miecz wysunięty w prawo w rodzaju "wiszącej" guardii. (Ryc. 27)
11. Guardia di facia	Prawa stopa z przodu, ręka wyciągnięta do przodu z dłonią ustawioną kostkami w dół. (Ryc. 28)
12. Becha cesa	Prawa stopa z przodu, ręka w pozycji "wiszącej". (Ryc. 29)

Jeśli miecz jest wyciągnięty do przodu, to puklerz powinien być cofnięty i vice versa.

NATARCIA.

Atakowano przeciwnika zadając cięcie zarówno mocną jak i słabą krawędzią głowni, unikano użycia sztychu. Cięcia wymierzano nie przemieszczając się wcale albo robiąc krok, ale nigdy nie wykonywano wypadu, który został wymyślony, kiedy użycie miecza i puklerza zostało już zarzucone.

Było sześć głównych cięć, podobnych do tych używanych we współczesnej szermierce. Trzy z nich to "mandritti", a trzy to "riversi":

1. Ukośne w dół od prawej do lewej.
2. Ukośne w dół od lewej do prawej.
3. Ukośne w górę od prawej do lewej.
4. Ukośne w górę od lewej do prawej.
5. Poziome od prawej do lewej.
6. Poziome od lewej do prawej.

Czasami też stosowano stromazzone, czyli cięcie pionowe. Słabą krawędzią głowni można zadać cięcie 1 w szyję, cięcie 5 w lewą rękę i cięcie 3 w tylną część lewego uda lub w lewy pośladek. To ostatnie cięcie było znane jako "coup de jarnac." Z uwagi na bezpieczeństwo przy ćwiczeniach nie należy używać cięcia 3 i 4 zadanego mocną krawędzią głowni w łydkę i kolano, ponieważ grozi to poważnym zranieniem.

ZASŁONY.

It is as well to designate the defensive movements of the buckler by modern terms, thus:

Tercja - broni przed cięciem 1, polega na podniesieniu puklerza w lewo.

Kwarta - broni przed cięciem 2, polega na podniesieniu puklerza w prawo.

Sekonda - broni przed cięciem 3, polega na opuszczeniu puklerza w lewo.

Septyma - broni przed cięciem 4, polega na opuszczeniu puklerza w prawo.

Przed cięciami 5 i 6 bronią zasłony niska tercja i niska kwarta. Przed coup de Jarnac najlepiej bronić się robiąc krok do tyłu, wykonując zasłonę sekondę i zadając jednocześnie przeciwnikowi poziomy cios w przedramię.

Opis wyżej przedstawionych działań musi być odpowiednio zmieniony na użytek szermierzy leworęcznych.

ĆWICZENIA.

ĆWICZENIE 1.

Mistrz	Uczeń
Cięcie 1
	Zasłona Tercją Cięcie 1
Zasłona Tercją Cięcie 5
	Niska Tercja Cięcie 2
Zasłona Kwartą.

ĆWICZENIE 2.

Mistrz	Uczeń
Cięcie 2
	Zasłona Kwartą Coup de Jarnac
Zasłona Sekondą Cięcie 5
	Niska Tercja Cięcie 2
Zasłona Kwartą.

ĆWICZENIE 3.

Mistrz	Uczeń
Coup de Jarnac
	Zasłona Sekondą Cięcie 1
Zasłona Tercją Cięcie 5
	Niska Tercja Cięcie 2
Zasłona Kwartą.

Ryciny

Rycina 17

Ryc. 17: Guardia wyjściowa. Za Marozzo.

Rycina 18

Ryc. 18: Coda Lunga E Stretta." Za Marozzo.

Rycina 19

Ryc. 19: "Cinghiara Porta di Ferro." Za Marozzo.

Rycina 20

Ryc. 20: "Guardia Alta." Za Marozzo.

Rycina 21

Ryc. 21: "Coda lunga ed alta." Za Marozzo.

Rycina 22

Ryc. 22: "Porta di ferro stretta." Za Marozzo.

Rycina 23

Ryc. 23: "Coda lunga e distesa." Za Marozzo.
(Ilustrator traktatu Marozzo popełnił w tej rycinie błąd - zgodnie z tekstem traktatu lewa noga powinna być wysunięta do przodu - A. H.)

Rycina 24

Ryc. 24: "Guardia di testa." Za Marozzo.

---