Old Sword Play/Rozdział II - Miecz dwuręczny
Rozdział II - Miecz Dwuręczny.
MIECZ dwuręczny, czasem nazywany staroangielskim długim mieczem, był ulubioną bronią naszego króla Henryka VIII. Król zaproponował użycie tych mieczy w turnieju na Field of the Cloth of Gold, ale Franciszek I nie zgodził się argumentując, że żadne rękawice nie zapewnią dostatecznej ochrony dłoni przed tak potężną bronią. Przedstawione niżej informacje zostały zaczerpnięte z prac Marozzo (1536), Di Grassiego (1570), Joachima Meyera (1570), Jacoba Sutora (1612), i Alfieriego (1653). Sposoby użycia miecza dwuręcznego są bardzo podobne do opisanych w wydanym w 1889 roku Cold Steel, zaczerpniętych ze źródeł włoskich, ćwiczeń długim kijem. Włoska tradycja walk na długie kije jest zresztą ostatnią pozostałością szesnastowiecznych ćwiczeń przysposabiających do walki właśnie na miecze dwuręczne. Najbardziej odpowiedni sposób noszenia miecza dwuręcznego jest przedstawiony w dziele Alfieriego (Rycina 1). Miecz trzyma się obejmując lewą dłonią środek rękojeści, skierowany sztychem w górę, z płazem opartym o ramię. Należy przy tym zachować ostrożność pamiętając, że broń ta jest obosieczna.
SALUT.
- Unieść prawą dłoń i ująć za rękojeść przy jelcach.
- Podnieść miecz do góry tak, aby trzymać go pionowo przed sobą z jelcami na wysokości ust.
- Przenieść miecz w stronę prawego boku a potem zniżyć go w ten sposób, aby koniec sztychu znalazł się cztery cale nad ziemią i cofnąć prawą stopę o mniej więcej sześć cali.
- Z powrotem unieść miecz do pozycji pionowej przy prawym boku.
- Przenieść miecz obok lewego boku i wrócić do pozycji wyjściowej.
GUARDIE.
Najbardziej zalecana przez Marozzo guardia (wyjściowa pozycja do ataku lub obrony - przyp. tłum) została przez niego nazwana guardia di testa. (Rycina 2). Także Alfieri uczył stosowania bardzo podobnej zasłony. Można także używać jako guardii zasłony czwartej -- Porta di ferro alta -- (Rycina 3), i trzeciej -- coda lunga e stretta -- (Rycina 4).
CIĘCIA.
Jest sześć głównych sposobów wykonania cięcia: dwa ukosem w dół wymierzone w bok głowy albo w bark, dwa ukośne w górę oraz dwa poziome, wymierzone zwykle w bok. Te, które są zadane w lewą połowę ciała przeciwnika są nazywane mandritti', a te które mają trafić w prawą połowę -- riversi; te pierwsze zadajemy stojąc w pozycji z prawą nogą wysuniętą do przodu, a drugie z lewą nogą z przodu.
MŁYŃCE (MULINETY).
Opanowanie sześciu niżej przedstawionych rodzajów natarcia jest absolutnie konieczne do uzyskania sprawności w posługiwaniu się mieczem dwuręcznym. Należy zwrócić uwagę aby wykonywać je z możliwie wyprostowanymi rękami unikając w ten sposób zaczepiania ramionami i przedramionami o długi jelec miecza. --
MŁYNIEC 1.
- Krok 1. -- Trzymać miecz w wyciągniętych rękach kierując sztych powyżej ukośnej linii 1, z prawą dłonią tuż poniżej jelców, a lewą nieco powyżej głowicy.
- Krok 2. -- Zadać cięcie mocną stroną ostrza, wykonując półkolisty ruch z góry na dół i z prawej strony do lewej równolegle do linii 1. Potem przenieść miecz w górę wzdłuż lewego boku i nad głową. Zakończyć natarcie w pozycji wyjściowej.
MŁYNIEC 2.
- Krok 1. -- Trzymać broń jak powyżej, kierując sztych miecza powyżej linii 2.
- Krok 2. -- Wykonać koliste cięcie symetrycznie do poprzedniego, prowadząc miecz po ukośnej linii biegnącej w dół od prawej strony do lewej i wznosząc miecz do pozycji wyjściowej wzdłuż prawego boku a potem nad głową.
MŁYNIEC 3.
- Krok 1. -- Trzymać miecz w wyciągniętych rękach kierując sztych poniżej linii 3.
- Krok 2. -- Wykonać półkoliste cięcie ukosem w górę i w lewo, po tym jak ostrze przesunie się w poprzek celu, dokończyć pełny ruch po okręgu przenosząc miecz nad głową i w dół wzdłuż prawego boku.
MŁYNIEC 4.
Wykonać koliste cięcie symetrycznie do poprzedniego prowadząc miecz ukosem w górę i w prawo, a potem opuścić broń wzdłuż lewego boku.
MŁYNIEC 5.
- Krok 1. -- Trzymać miecz w wyciągniętych rękach kierując sztych w bok od linii 5.
- Krok 2. -- Wykonać poziome cięcie z prawej strony do lewej i dokończyć pełny ruch po okręgu przenosząc miecz nad głową w przeciwnym kierunku.
MŁYNIEC 6.
Wykonać młyniec podobnie do poprzedniego, prowadząc cięcia z lewej strony w prawą. Przy wykonaniu powyżej przedstawionych młyńców łukowy ruch miecza przy cięciu można wspomagać jednocześnie naciskając na rękojeść miecza jedną ręką i ciągnąc drugą ręką.
ZASŁONY.
Dla celów praktycznych lepiej będzie używać współczesnych nazw zasłon zamiast mało zrozumiałych i niewygodnych terminów używanych przez starych mistrzów. -
- Zasłona czwarta (kwarta) zamiast "Porta di ferro alta." (Rycina 3.)
- Zasłona trzecia (tercja) zamiast "Coda lunga e stretta." (Rycina 4.)
- Zasłona siódma (septyma) zamiast "Porta di ferro larga." (Rycina 5.)
- Zasłona druga (sekonda) zamiast "Becha cesa." (Rycina 6.)
- Zasłona pierwsza (pryma) zamiast "Becha possa." (Rycina 7.)
- Wysoka zasłona ósma (wysoka oktawa) zamiast "Intrare in largo passo." (Rycina 8.)
Przy stawianiu dwóch ostatnich zasłon należy ręce podnosić wyżej, a sztych miecza opuszczać niżej niż jest to przedstawione na drzeworytach ilustrujących traktat Marozzo.
ZASŁONY PRZED CIĘCIAMI W LEWY BOK. Kwarta -- odpiera cięcie 1 zadane w lewy policzek lub bark. Niska Kwarta -- odpiera cięcie 5 zadane w lewy bok. Wysoka Kwarta -- odpiera "stramazzone", czyli pionowe cięcie zadane od góry w głowę lub bark. Septyma -- odpiera cięcie zadane w nogi z lewej strony.
ZASŁONY PRZED CIĘCIAMI W PRAWY BOK. Tercja -- odpiera cięcie 2 zadane w prawy policzek, etc. Niska Tercja -- odpiera cięcie 6 zadane w prawy bok. Wysoka Tercja -- odpiera "stramazzone" w prawą stronę głowy. Sekunda -- odpiera cięcie zadane w nogi z prawej strony.
Pryma and Wysoka Oktawa są pomocniczymi zasłonami przyjmowanymi w obronie przed ripostami przeciwnika wymierzonymi powyżej miecza, odpowiednio w prawą i lewą stronę głowy.
ĆWICZENIA.
Kiedy zostanie osiągnięta sprawność w wykonywaniu zasłon i młyńców należy, zachowując odpowiednią ostrożność, wprawiać się w opisanych poniżej ćwiczeniach. Mogą one być też użyteczne jako rodzaj "pozorowanych walk" w przedstawieniach teatralnych lub jako pokazy szermiercze. Miecze dwuręczne są bronią na tyle ciężką, że wykonywanie "umówionych" kombinacji cięć i zasłon jest bardziej wskazane niż ćwiczenie spontanicznej wymiany cięć.
[Uwaga: W całej pracy autor pisząc krok ma w rzeczywistości na myśli przekroki - przypis tłumacza]
ĆWICZENIE 1.
Mistrz Uczeń rozpoczyna ćwiczenie, posuwając się do przodu krok za krokiem i zadając sześć cięć uczniowi, który cofa się krok za krokiem przyjmując sześć zasłon. Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
ĆWICZENIE 2.
Mistrz Uczeń Cięcie 1
Zasłona Wysoką Oktawą
Zasłona Kwartą Cięcie 2 nad mieczem
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
ĆWICZENIE 3.
Mistrz Uczeń Cięcie 2
Zasłona Prymą
Zasłona Tercją Cięcie 1 nad mieczem
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
ĆWICZENIE 4.
Mistrz Uczeń Cięcie 1
Zasłona Wysoką Oktawą Cięcie 6
Zasłona Prymą
Zasłona Kwartą Cięcie 2 nad mieczem
Niska Tercja Cięcie 1 nad mieczem
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
ĆWICZENIE 5.
Mistrz Uczeń Cięcie 1
Zasłona Wysoką Oktawą Cięcie 2
Niska Kwarta
Tercja Cięcie 1 nad mieczem
Niska Kwata Cięcie 2 nad mieczem.
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
W tym ćwiczeniu odkryliśmy pewne błędy popełnione prawdopodobnie przez człowieka, który dokonywał transkrypcji na wersję elektroniczną. Ćwiczenie powyżej przedstawiamy tak, jak według nas powinno wyglądać. W posiadanej przez nas transkrypcji działania ucznia w ćwiczeniu 5 są identyczne jak w ćwiczeniu 6, przez co wydają się nie mieć sensu.
ĆWICZENIE 6.
Mistrz Uczeń Cięcie 2
Pryma Cięcie 5
Wysoka Oktawa
Tercja Cięcie 1 nad mieczem
Niska Kwarta Cięcie 2 nad mieczem
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
ĆWICZENIE 7.
Mistrz Uczeń Cięcie 3
Kwarta Cięcie 6
Pryma
Septyma Cięcie 1
Niska Tercja Cięcie 1 nad mieczem
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
ĆWICZENIE 8. Mistrz Uczeń Cięcie 4
Tercja Ciecie 5 pod mieczem
Wysoka Oktawa
Sekonda Cięcie 2
Niska Kwarta Cięcie 2 nad mieczem
Powtórzyć ćwiczenie zamieniając role.
