Galalit

Galalit (ang. Galalith lub Erinoid, znany również jako sztuczny róg, kazeinit) jest najstarszym znanym tworzywem sztucznym. Jego nazwa wywodzi sie z Greckich słow gála (mleko) i lithos (kamień). Otrzymywany z kazeiny, która zostaje poddana procesowi homogenizacji i zahartowane w formalinie. Początkowo przeźroczysty, z czasem żółknie, wyglądem przypominający masę rogową.

Galalit należy do duroplastów chemoutwardzalnych i stanowi zmodyfikowany polimer naturalny. Otrzymywanie polega na wyodrębnieniu kazeiny z mleka krowiego i utwardzeniu jej 5% wodnym roztworem formaldehydu.

Historia

Galalit został wynaleziony w 1897r. i opatentowany w 1899r. przez (Friedrich) Adolfa Spittelera (1846 - 1940) i Wilhelma Krische. Na początku XX wieku, francuski chemik J.C. Trillar opisał i wyjaśnił procesy zachodzące podczas utwardzania homogenizowanej kazeiny w formaldehydzie.

Materiał ten zrewolucjonizował przemysł guzikowy, przez swoje właściwości do naśladowanie wszelkiego rodzaju innych materiałów jak: rogi, skorupy żółwia, kości słoniowej i drewna. Był również stosowany do wyrobu biżuterii, długopisów, rączek do parasoli, klawiszy pianina itd.

"Dawniej był używany do wyrobu zabawek i przedmiotów galanteryjnych (np. guzików), żetonów, piór wiecznych, oprawek do okularów, figur szachowych, a także w elektrotechnice."

"Kazeinę słodką, t. j. sernik wytrącony z mleka działaniem podpuszczki cielęcej, rozciera się na proszek i zarabia z wodą i ewentualnie barwnikiem na ciastowatą masę. Następnie utwardza się tę masę, poddając ją długotrwałemu (przez kilka tygodni, a nawet miesięcy) działaniu formaldehydu, poczem suszy się ją ciepłem powietrzem. Otrzymuje się w ten sposób materjał o twardości 2,5, dający się doskonale obrabiać i mający to samo zastosowanie co celuloid, a nie tak łatwo zapalny. Wadą galalitu jest jednak, że jest on mało odporny na działanie wilgoci."

Właściwości

Galalit jest tworzywem twardym. Gotowe wyroby otrzymuje się prawie wyłącznie metodą obróbki skrawaniem z odpowiednich rur, prętów itp. Obróbka mechaniczna jest łatwa i może być prowadzona za pomocą narzędzi do metali.

Podczas ogrzewania galalit mięknie w temperaturze 90°C. Wprowadzony do płomienia palnika gazowego daje jaskrawy, jasny płomień, wydzielając zapach spalonego mleka.

Największą wadą galalitu jest mała odporność na działanie wody (w wodzie nasiąka, mięknie, paczy się). W temperaturze pokojowej chłonie do 12% wody w ciągu 24 godzin. Podobne efekty następują pod działaniem kwasów i zasad oraz w temperaturze powyżej 50°C. Natomiast znaczną odporność wykazuje galalit na działanie rozpuszczalników organicznych. Pęknięte lub złamane przedmioty galalitowe najlepiej kleić klejem kazeinowym.

Jego porowata struktura umożliwia łatwe farbowanie przez zanurzanie w barwniku.

Jest hipoalergiczny, antystatyczny i biodegradowalny.

Właściwości fizyko-chemiczne:

• termoutwardzalne
• współczynnik załamania światła: 1,54-1,5
• gęstość: 1,32-1,39 g/cm3
• wytrzymuje temperatury do 150°C
• mały stopień palności, po wyjęciu z płomienia gaśnie, zwęgla się całkowicie, wydziela zapach palonej proteiny
• pod kroplą kwasu azotowego tworzą się pęcherze lub zmętnienia.

Przypisy

Artykuł w dużej mierze bazowany w haśle Galalit i Galalith.