Bawełna

„

Tkaniny bawełniane grały w średniowieczu ważną rolę w odzieży najuboższej ludności ze względu na niską cenę surowca i produkcji. Najwcześniej poznano i wyrabiano bawełniane tkaniny w Hiszpanii, gdyż uprawę bawełny i produkcję delikatnych tkanin bawełnianych rozpoczęli tam Arabowie w Xw. W chrześcijańskiej Katalonii byli tkacze bawełny, tzw. fustaneros, zrzeszeni w cechach w XIIIw. We Włoszech bawełna była znana już w XIIw., we Florencji zaś handel tkaninami bawełnianymi rozwinął się w ciągu XIIIw. W innych miastach Włoch także w ciągu XIIIw. tkacze bawełny pracowali zorganizowani we własnych cechach. Najwięcej przędzalni i pracowni tkanin bawełnianych było w Wenecji, Padwie, Rimini, Mediolanie, Bergamo i Kremonie, które miały zorganizowaną kontrolę cechową i wprowadzone znakowanie jakości towarów przeznaczonych na eksport. W ciągu XIVw. rozmaite włoskie tkaniny bawełniane przywożono na jarmarki w Niemczech południowych; do Mediolanu zwłaszcza przyjeżdżało wielu kupców po towar przeznaczony dla różnych krajów europejskich: miało to duże znaczenie w ekspansji tkactwa bawełny. We Francji poznano bawełnę w okresie wojen krzyżowych.Sprowadzano bawełnę do watowania ubiorów i dużo gotowych tkanin bawełnianych, zwanych futaines i mollequins, sprzedawano w XIIIw. na jarmarkach Szampanii i południowej Francji; jednak własny wyrób francuskich tkanin bawełnianych w niewielkim zakresie powstał dopiero w XV i XVIw. w Normandii. Problem dowozu i jakości surowca dla europejskiego tkactwa bawełny był skomplikowanyzpowoduszybkiegorozwoj uprzemysłuwróżnyc hośrodkachizwiązanegozty mcorazwiększegopopytu nasurowąbawełnę.Tkactwobawełnyrozwinęłosięju żwdrugiejpołowieXIIIw.wGandawie; doport uhandlowegoFlandriiwBrugesprzywożonozArmeniisurowąbawełnęwbalachiprzędzę ju żwdrugiejpołowieXIIIw.Transakcje,mającenaceluuzyskaniesurowejbawełny,polegałyprzede wszystkimnawymianietowarowej ;miejscemprzeładunkutowaró wwschodnich,ja kkamloty,jedwa bie,brokaty,korzenie,cukier,złotocypryjskieibawełna,byłportFamagustanaCyprze,ską dładowanonażaglowcesukn azewszystkichośrodkóweuropejskich.Pośrednictwemwdostawach bawełnyzajęlisięniemalwyłącznieWenecjanie,współpracującyzdomamibankowymiWłoch wzakresiewymianytowarowej . WprowadzonawEuropieupraw abawełnyniebyławystarczającaanicodoilości,anijakości . Zeuropejskichodmiannajwięcejprzeztkacz ybyłacenionabawełnazApulii,zanajgorsząuważano sycylijską.ZgatunkówsprowadzanychzanajlepsząuchodziłabawełnazuprawkołoAleppowSyriizewzględunadługośćwłókna;następnelokat ymiałabawełnazMałejAzjiiCypru,cenionabyła bawełnazEgiptu. Wciągu XIVw. mnożyłysięośrodkiprzemysłubawełnianego;nowezespołytkaczycechowych wyrabiaływNiemczechpołudniowychtzw .barchent—tkanin ęzosnowąlnianąiwątkiembaweł-nianym.Doskonałetkanin ybawełnianewyrabianowKonstancji,znanejrównieżzpracownisukienniczychiwyrobusłynnegopłótna.Wlatac hrozkwit u1350—1360Konstancjabyławkontakcie handlowymzFlandrią,Hiszpaniąistamtą dprzeszczepiłsięprzemysłbawełnianyokołopołowy XIVw.domiastaUlm.Wyrobytamtejszyc hbarchannikówmiałynieograniczonyzbytnajarmar kachniemieckich,atakż eweWłoszech,FrancjiiAndaluzji.WUlmwyrabianoróżn egatunkitkanin , oddelikatnychzczesanejbawełnyażdoproduktó wfilcowanychzbawełnyodpadkowej.Średniej jakośc itkanin yzUlmbyłydrukowanewzorzyścielu bwcałościbarwionenaczerwonoiczarno. Najlepszepłótnabawełniane,staranni ebielone,przeznaczonebyłynaeksportiużywanenabieliznę pościelową.Wyrobybawełnianemiałytakż eurozmaiconąfaktur ętkacką .Opróczsplotupłóciennegowprowadzanosplotczynowaty;robion otkanin yprążkowanewypukłoprzezwprowadzenie grubszejnitki,atakż etkanin yowypukłychwzorachgeometrycznych.Opróczgładkichtkani ntkan o grubsze,zbliżonedoflaneli ,tkanin ykosmate,puszyste,którymipodszywanoubiory.Znakina sztukachtkani neksportowychstanowiłygwarancjęjakości .WXVw.niemieckiprzemysłbaweł-nianywUlmrozszerzyłsięnacałąSzwabię;ilośćośrodkówiichwydajnośćbyłata kwysoka,żeprócz trudnośc iznabywaniemsurowcaniełatwastałasięsprawazbytutowarów .NawzórUlmzorganizowanabyławytwórczośćtkani nbawełnianychwStrasburgu.WSzwajcariiobo kstaregocechu płócienniczegoz1268r.magistratBazyleizałożyłwlatac h1367—1377warsztatytkacki ebawełny, wktórychmiałapracowaćbiednaludnoś ćmiasta.WyrobyzBazyleibyłyprzeważniewzorzyste, zmotywemptakówlu bornamentówgeometrycznych.ZwyjątkiemBazyleiinn etkalni ebawełny wSzwajcariiniebyłyujętewciasneform yorganizacyjnecechuipomimowysiłkówwprowadzania nowychwzorówtkani nBazylea,FryburgiZurychztrudności ąutrzymywałyeksportzagranicę. WpoczątkachXVIw.,zaprzykłademMediolanu,wośrodkachtkactw abawełnywNiemczech iSzwajcariiwprowadzononowywyrób,zwanybombasin;byłatotkanin aefektowna,zczęściąosnowy jedwabną ,podwójną .Ukazaniesięte jnowościzamknęłowłaściwieokrespowodzeniatkani nbaweł-nianychażdokońcaXVIIw.TkaninywyrabianezbawełnywXVIw.zeszłydorolipodrzędnej; używanebyłynapodszewki,azewzględunabiałośćbawełnynatani echustykobiece.Wokresie wojnytrzydziestoletnie jniemieckiprzemysłbawełnianyzanikną łzupełnie.WSzwajcariiutrzymały siętkalni ebawełnyiażdonadejścianowejmodytkani nbawełnianychwkońcuXVIIw.dostarczały swychwyrobównarynk iświatowe. TkaninybawełnianepojawiłysiębardzowcześnienaŚląsku:barchentwspomnianyjes twustawachkramarzywBrzeguz1318r.,następniewŚwidnicy;wty mczasietkanin ybawełnianemogły pochodzićjedyni ezimportu .Barchanprodukowan ybyłwPolscedośćpóźno,statu tcechubarchannikówwKrakowiezostałnadan ydopierow1548r.

”

Patrz dalej

• Temat występowaniu materiałów bawełnianych na Freha