Old Sword Play/Rozdział IV - Miecz i puklerz

Z Almanach
Almanach-Old Sword Play 24-XIX.png

Rozdział IV - Miecz i Puklerz.

Sposób uprawiania szermierki przedstawiony w tym rozdziale jest wcześniejszy niż szermierka rapierem i lewakiem. Używany tutaj miecz jest obosieczny i dość krótki. Trzymało się go, podobnie jak rapier, z palcem wskazującym obejmującym krzyż jelców. Cięcia zadawano zarówno mocną jak i słabą krawędzią głowni natomiast pchnięcia były stosowane rzadko. Puklerz, rodzaj małej tarczy o średnicy do trzydziestu pięciu centymetrów, trzymało się w dłoni nie opierając żadnej jego części o przedramię. Czasem puklerz był zaopatrzony w kolec, którym uderzano przeciwnika w bliskim zwarciu. .


GUARDIE.

Szermierze rozpoczynali pojedynek w pozycji wyjściowej z lewą nogą wysuniętą do przodu, trzymając puklerz przed sobą, ręka uzbrojona w miecz była zgięta i częściowo ukryta za puklerzem (Ryc. 17).

Marozzo opisuje dwanaście guardii czyli pozycji wyjściowych do zadawania różnych cięć. Wszystkie dwanaście guardii, wykonanych kolejno po sobie nazywano progresją. Ich wykonanie, bardzo widowiskowe, było tradycyjnym wstępem do pokazu szermierczego, poprzedzającym pojedynek.

Jeśli, na przykład, w takim pokazie brało udział czterech szermierzy: A, B, C i D, na początku zajmowali oni miejsca w czterech rogach sceny, A i B bliżej publiczności, a C i D w głębi sceny. Na umówiony znak wszyscy czterej, zaczynając od kroku prawą nogą i dostosowując się do rytmu kroków A, ruszali w kierunku środka sceny.

Almanach-Old Sword Play 25-XIX.png

Przy każdym kroku wykonywana była jedna guardia, w kolejności przedstawionej poniżej. Po wykonaniu wszystkich guardii, na środku sceny szermierze pozdrawiali salutem każdy swojego przeciwnika. Salut polegał na uniesieniu miecza pionowo w górę, z jelcami na wysokości ust, potem szermierze podnosili miecze wysoko w górę w wyprostowanych rękach tak aby wszystkie sztychy zetknęły się. Następnie wszyscy czterej opuszczali broń i cofali się o jeden krok, jednocześnie uderzając dwukrotnie płazem miecza w puklerz. Po tym szermierz A rozpoczynał pojedynek z B w pobliżu publiczności, a C z D w głębi sceny.

Po umówionym czasie Marszałek daje znak zakończenia walki C z D, a następnie podchodzi, mając za sobą C i D, do szermierzy A i B i przerywa ich pojedynek, po czym wszyscy schodzą ze sceny.

PROGRESJE WG MAROZZO.

1. Coda lunga e stretta Prawa stopa z przodu, ręka w położeniu czwartym, puklerz wysunięty do przodu. (Ryc. 18)
2. Cinhiara porta di ferro Lewa stopa z przodu, ręka w niskim położeniu trzecim, puklerz trzymany blisko przy twarzy. (Ryc. 19)
3. Guardia alta Prawa stopa z przodu, ręka wyciągnięta w prawo, puklerz wysunięty do przodu. (Ryc. 20)
4. Coda lunga ed alta Lewa stopa z przodu, ręka w niskim położeniu trzecim, puklerz wysunięty w lewo i do przodu. (Ryc. 21)
5. Porta di ferro stretta Prawa stopa z przodu, ręka w niskim położeniu czwartym, puklerz trzymany blisko twarzy. (Ryc. 22)
6. Coda lunga e distesa Lewa stopa z przodu, ręka wyciągnięta w prawo i w dół, puklerz wysunięty w lewo. (Ryc. 23)
7. Guardia di testa Prawa stopa z przodu, głownia miecza z przodu, ręka w wysokiej pozycji czwartej, puklerz nisko z przodu. (Ryc. 24)
8. Guardia di intrare Lewa stopa wysunięta w lewo i do przodu, prawa ręka wyciągnięta kostkami w dół, puklerz trzymany z lewej strony. (Ryc. 25)
9. Coda lunga e larga Prawa stopa z przodu, ręka w pozycji podobnej jak we współczesnym salucie. (Ryc. 26)
10. Becha possa Lewa stopa z przodu, miecz wysunięty w prawo w rodzaju "wiszącej" guardii. (Ryc. 27)
11. Guardia di facia Prawa stopa z przodu, ręka wyciągnięta do przodu z dłonią ustawioną kostkami w dół. (Ryc. 28)
12. Becha cesa Prawa stopa z przodu, ręka w pozycji "wiszącej". (Ryc. 29)


Jeśli miecz jest wyciągnięty do przodu, to puklerz powinien być cofnięty i vice versa.

NATARCIA.

Atakowano przeciwnika zadając cięcie zarówno mocną jak i słabą krawędzią głowni, unikano użycia sztychu. Cięcia wymierzano nie przemieszczając się wcale albo robiąc krok, ale nigdy nie wykonywano wypadu, który został wymyślony, kiedy użycie miecza i puklerza zostało już zarzucone.

Było sześć głównych cięć, podobnych do tych używanych we współczesnej szermierce. Trzy z nich to "mandritti", a trzy to "riversi":

  1. Ukośne w dół od prawej do lewej.
  2. Ukośne w dół od lewej do prawej.
  3. Ukośne w górę od prawej do lewej.
  4. Ukośne w górę od lewej do prawej.
  5. Poziome od prawej do lewej.
  6. Poziome od lewej do prawej.

Czasami też stosowano stromazzone, czyli cięcie pionowe. Słabą krawędzią głowni można zadać cięcie 1 w szyję, cięcie 5 w lewą rękę i cięcie 3 w tylną część lewego uda lub w lewy pośladek. To ostatnie cięcie było znane jako "coup de jarnac." Z uwagi na bezpieczeństwo przy ćwiczeniach nie należy używać cięcia 3 i 4 zadanego mocną krawędzią głowni w łydkę i kolano, ponieważ grozi to poważnym zranieniem.

ZASŁONY.

It is as well to designate the defensive movements of the buckler by modern terms, thus:

Tercja - broni przed cięciem 1, polega na podniesieniu puklerza w lewo.
Kwarta - broni przed cięciem 2, polega na podniesieniu puklerza w prawo.
Sekonda - broni przed cięciem 3, polega na opuszczeniu puklerza w lewo.
Septyma - broni przed cięciem 4, polega na opuszczeniu puklerza w prawo.

Przed cięciami 5 i 6 bronią zasłony niska tercja i niska kwarta. Przed coup de Jarnac najlepiej bronić się robiąc krok do tyłu, wykonując zasłonę sekondę i zadając jednocześnie przeciwnikowi poziomy cios w przedramię.

Opis wyżej przedstawionych działań musi być odpowiednio zmieniony na użytek szermierzy leworęcznych.


ĆWICZENIA.

ĆWICZENIE 1.

Mistrz Uczeń
Cięcie 1
Zasłona Tercją

Cięcie 1

Zasłona Tercją

Cięcie 5

Niska Tercja

Cięcie 2

Zasłona Kwartą.

ĆWICZENIE 2.

Mistrz Uczeń
Cięcie 2
Zasłona Kwartą

Coup de Jarnac

Zasłona Sekondą

Cięcie 5

Niska Tercja

Cięcie 2

Zasłona Kwartą.

ĆWICZENIE 3.

Mistrz Uczeń
Coup de Jarnac
Zasłona Sekondą

Cięcie 1

Zasłona Tercją

Cięcie 5

Niska Tercja

Cięcie 2

Zasłona Kwartą.

Ryciny

Rycina 17

Almanach-Old Sword Play 26-XIX.png
Ryc. 17: Guardia wyjściowa. Za Marozzo.


Rycina 18

Almanach-Old Sword Play 27-XIX.png
Ryc. 18: Coda Lunga E Stretta." Za Marozzo.


Rycina 19

Almanach-Old Sword Play 28-XIX.png
Ryc. 19: "Cinghiara Porta di Ferro." Za Marozzo.


Rycina 20

Almanach-Old Sword Play 29-XIX.png
Ryc. 20: "Guardia Alta." Za Marozzo.


Rycina 21

Almanach-Old Sword Play 30-XIX.png
Ryc. 21: "Coda lunga ed alta." Za Marozzo.


Rycina 22

Almanach-Old Sword Play 31-XIX.png
Ryc. 22: "Porta di ferro stretta." Za Marozzo.


Rycina 23

Almanach-Old Sword Play 32-XIX.png
Ryc. 23: "Coda lunga e distesa." Za Marozzo.
(Ilustrator traktatu Marozzo popełnił w tej rycinie błąd - zgodnie z tekstem traktatu lewa noga powinna być wysunięta do przodu - A. H.)


Rycina 24

Almanach-Old Sword Play 33-XIX.png
Ryc. 24: "Guardia di testa." Za Marozzo.