XVII-wieczny namiot turecki, zdobyty przez wojska króla Jan III Sobieskiego pod Wiedniem

Bogato zdobiony XVII-wieczny namiot turecki, zdobyty przez wojska króla Jan III Sobieskiego pod Wiedniem, można było (2013r.) oglądać w Zamku Królewskim na Wawelu. Obiekt o wyjątkowej niebieskiej, a nie czerwonej kolorystyce należy do najpiękniejszych okazów sztuki Wschodu.

Eksponowany namiot owalny, niebieski, dwumasztowy został wykonany z płótna lnianego (strona zewnętrzna) i bawełny (wnętrze), ozdobiony techniką aplikacji. W smukłych arkadach umieszczone są większe i mniejsze arabeskowe medaliony, które otacza kwitnąca wić roślinna. Wśród kwiatów rozpoznać można goździki i tulipany, ulubione kwiaty Wschodu. Wyjątkowy charakter nadają tkaninie mniejsze medaliony z arabskimi tekstami błogosławieństw, które w tłumaczeniu brzmią: Niech będzie szczęście i Bądź błogosławiony. Litery napisu zostały wykonane ze skóry, pierwotnie złoconej; podobnie złocone były skórzane cekiny, gęsto naszyte na płoty i dach.

Namiot ma imponujące rozmiary: jego obwód u dołu to ponad 36 m, a obwód dachu - 27,6 m. W latach 1991-1999 został poddany kompleksowej konserwacji. -

Miała ona charakter zabezpieczający i była wyzwaniem, między innymi ze względu na dużą powierzchnię namiotu i fakt, że składa się on z kilku warstw tkanin. Wszystkie musieliśmy konserwować we właściwej kolejności, podzielić na mniejsze fragmenty, a potem znów je zespolić

- mówił Jerzy Holc, szef Pracowni Konserwacji Tkanin Zamku Królewskiego na Wawelu, który kierował zespołem specjalistów konserwujących płoty (boki) namiotu. Dodał, że zajęło to ok. 20 tys. godzin pracy. Konserwację dachu namiotu przeprowadzili wcześniej specjaliści ze Spółdzielni Artystów Plastyków w Łodzi pod kierunkiem Jacka Królewskiego. Historyk sztuki i znawczyni tkanin zabytkowych dr Magdalena Piwocka podkreśliła, że cechą szczególną namiotu są jego kolor oraz teksty błogosławieństw. -

We wszystkich zbiorach światowych, łącznie ze Stambułem, dominują namioty czerwone, bo był to kolor sułtański. Pod względem ozdobności ten namiot plasuje się w czołówce światowych zbiorów. Wyjątkowe są teksty błogosławieństw, które witały wchodzących

- mówiła dr Piwocka. W 2002 r. namiot był przez kilka miesięcy pokazywany publiczności, jest ponownie eksponowany w związku z przypadającą we wrześniu tego roku 330. rocznicą odsieczy wiedeńskiej.

Na Wawelu znajduje się pięć całych i fragmenty ośmiu namiotów tureckich. To jeden z największych i najważniejszych zbiorów na świecie. Część namiotów została zdobyta w bitwie pod Wiedniem, część zakupiona lub przekazana jako dar. Namiot niebieski zdobyty pod Wiedniem w 1683 r. został w 1729 r. wywieziony z Krakowa do Saksonii przez Augusta II w celu uświetnienia wielkiej parady wojskowej. Był przechowywany w zbiorach Wettinów do lat 30. XX wieku. W 1934 r. zakupił go i ofiarował na Wawel polski antykwariusz Szymon Szwarc.

Galeria

• 

  Wnętrze namiotu, bez stelaża

• 

  Dach namiotu

• 

  Zdobienia ścian

• 

  Makieta namiotu

Patrz dalej

• Maria Reklewska, Krystyna Malcharek, Jerzy Petrus: Namiot turecki w zbiorach wawelskich. Kraków: Zamek Królewski na Wawelu, 2013, s. 48. ISBN 9788361866329.