Old Sword Play/Rozdział IX - Wiek osiemnasty

Rozdział IX - Wiek Osiemnasty.

W osiemnastym wieku sztuka szermiercza osiągnęła trzeci etap rozwoju. Szpada, cały czas stanowiąca stały element stroju gentelmana, była ciągle ulepszana i w połowie wieku osiągnęła idealną formę jeśli chodzi o poręczność i ciężar. Jednocześnie odpowiednio do zmian w budowie broni zmieniała się też sztuka szermiercza.

Aby wyrobić sobie prawidłowe pojęcie o stylu uprawiania szermierki w tym okresie, najlepiej sięgnąć do sławnego w swoim czasie oblong folio wydanego w roku 1763 przez pierwszego z linii Angelo. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, że większość materiału przedstawionego w tej pracy pojawia się we wcześniej wydanych podręcznikach szermierczych, między innymi w bardzo interesującym "Nouveau Traite" Girarda, po raz pierwszy wydanym w roku 1737.

Opierając się na naukach tych mistrzów można stwierdzić, że dla osiemnastowiecznej szkoły francuskiej charakterystyczne było, poprzednio zarzucone, używanie zasłony pierwszej w takiej postaci w jakiej jest znana obecnie. Ponadto wprowadzona została "parada kwartą powyżej ramienia" (carte over the arm), czyli zasłona wykonana dłonią odwróconą wnętrzem w górę, zbliżona do współczesnej zasłony szóstej. Do obrony w dolnych liniach były używane zasłony znane jako sekonda, zasłona "półokrężna" (obecna zasłona siódma) oraz kwinta (współczesna zasłona ósma). Zostały ponadto wprowadzone do użycia przeciwzasłony, pod nazwą "parady z przeciwstykiem". Ogólnie rzecz biorąc główne zasady uprawiania szermierki od czasów Angelo do współczesności nie zmieniły się znacznie, natomiast obecni szermierze nie dbają już o taką elegancję ruchów, jakiej uczyli w swoich podręcznikach osiemnastowieczni mistrzowie.

Z dramatycznego punktu widzenia najbardziej interesujący jest opisywany przez Angelo salut oraz różne sposoby rozbrojenia przeciwnika, a także kilka bardziej pragmatycznych sposobów obezwładnienia zalecanych przez niemieckiego autora o nazwisku Weischner. W celu ich przedstawienia najlepiej odwołać się do słów samych mistrzów:

"Salut szermierczy, będący w powszechnym użyciu we wszystkich Akademiach, przez gentlemanów, zanim przystąpią do pojedynku lub ćwiczeń."

Salut szermierczy jest wyrazem uszanowania dla przyglądających się, a szczególnie dla osoby, która jest naszym partnerem w ćwiczeniach bądź przeciwnikiem w pojedynku. Jest w zwyczaju, aby wykonać go zanim skrzyżuje się broń. Absolutnie niezbędny do jego wykonania jest wdzięk ruchów i wytworna postawa.

PIERWSZA POSTAWA SALUTU.

"Musisz przyjąć guardię trzecią i, stykając głownię swej szpady ze słabą częścią ostrza przeciwnika, uderzyć trzykrotnie stopą o ziemię, dwa razy obcasem a trzeci raz całą podeszwą. Potem trzymając głowę nieruchomo z twarzą w kierunku przeciwnika unieś z gracją lewą dłoń do ronda kapelusza i po zdjęciu kapelusza uczyń jak następuje:" (Ryc. 44)

DRUGA POSTAWA SALUTU.

"Musisz przestawić prawą stopę do tyłu o odległość stopy za lewą, mając kolana nie ugięte, proste plecy i wzniesioną głowę. W tym samym czasie wyprostuj prawą rękę i obróć nadgarstek tak aby skierować dłoń wnętrzem do góry, podnieś dłoń na wysokość głowy i tak bardzo w prawo jak możesz, trzymając szpadę ostrzem nieco w dół. Kiedy postawisz prawą stopę za lewą, musisz opuścić i wyprostować lewą rękę, tak aby trzymać kapelusz dnem do góry około dwie stopy obok uda." (Ryc. 45)

TRZECIA POSTAWA SALUTU.

"Kiedy oddałeś salut w prawą stronę, zginając łokieć przenieś dłoń na lewo, tak aby twoja szpada utworzyła jedną linię z prawym ramieniem twojego przeciwnika. Wszystkie części ciała poza ręką muszą pozostać nieruchome." (Ryc. 46)

CZWARTA POSTAWA SALUTU.

"Kiedy oddałeś salut w lewą stronę, musisz z wdziękiem obrócić prawą dłoń kostkami do góry i, trzymając rękę i szpadę wymierzoną w przeciwnika, przyjąć ponownie guardię trzecią cofając lewą stopę o odległość około dwóch stóp za prawą. W tym czasie zginając lewą rękę z gracją nałóż kapelusz." (Ryc. 47)

PIĄTA POSTAWA SALUTU.

"Stojąc w pozycji trzeciej musisz powtórzyć jak poprzednio trzy uderzenia stopą w ziemię, wyprostować nogi w kolanach, a następnie dać lewą stopą krok do przodu tak aby postawić ją czubkiem pantofla skierowaną na zewnątrz z obcasem o jakieś dwa cale na bok od czubka prawego pantofla. Potem, prostując obie ręce, obróć obie dłonie wnętrzem do góry, lewą trzymając o dwie stopy w bok od lewego uda, a prawą na jednej linii z prawym okiem, sztych szpady wyciągając w kierunku przeciwnika." (Ryc. 48)

"Uwaga: ostatni ruch jest salutem dla przeciwnika."

"Po tym musisz stanąć ponownie w trzeciej guardii, z prawym nadgarstkiem ustawionym tak aby możliwie najwygodniej odpierać i zadawać ciosy."

"Jeśli po wykonaniu salutu znajdziesz się zbyt blisko przeciwnika musisz po ostatnim kroku w przód lewą nogą natychmiast cofnąć ją do tyłu i przyjmując guardię trzecią przygotować się do odparcia szybkiego natarcia przeciwnika."

RYCINY.

Rycina 44

Ryc. 44: Salut, pozycja pierwsza. Za Angelo.

Rycina 45

Ryc. 45: Salut, pozycja druga. Za Angelo.

Rycina 46

Ryc. 46: Salut, pozycja trzecia. Za Angelo.

Rycina 47

Ryc. 47: Salut, pozycja czwarta. Za Angelo.

Rycina 48

Ryc. 48: Salut, pozycja piąta. Za Angelo.

Rycina 49

Ryc. 49: Rozbrojenie po zasłonie czwartej: pozycja pierwsza. Za Angelo.

Rycina 50

Ryc. 50: Rozbrojenie po zasłonie czwartej: pozycja druga. Za Angelo.

---