Konopie

Z Almanach

Ojczyzną dzikich konopi (Cannabis ruderalis) jest, jak się sądzi, centralna Azja. Dzikie konopie mogą osiągać wysokość do 1 m, podczas gdy formy uprawne (Cannabis sativa) rosną znacznie wyżej (przeciętnie 3-4 m). Roślina ta jest dzisiaj rozpowszechniona na całym świecie. Wykorzystuje się jej włókna, jadalne owoce oraz produkuje oleje, które są używane w medycynie a także do wyrobu narkotyków. Nasiona konopi mają 30 razy słabsze działanie niż żywica liści kwiatowych, okrywa owoców oraz górnych pędów żeńskich. Z żywicy tych ostatnich produkowany jest haszysz. Kiedy człowiek zaczął użytkować konopie do celów utylitarnych, a kiedy zaś zapoznano się z ich właściwościami halucynogennymi, nie bardzo wiadomo. Opinie na ten temat są bowiem zróżnicowane. Jak wynika z pracy W. Dörflera[1], który zestawił dotychczasowe znaleziska z badań wykopaliskowych, konopie (Cannabis sativa L.) znane były w Europie już w czasach neolitycznych, m.in. z osady kultury ceramiki wstęgowej (ok. 4500 lat p.n.e.) w Eisenberg w Turyngii (C. Renfrew 1973, s. 163; Ch. Rätsch 1994, s. 289; wątpliwości co do tego datowania por. W. Dörfler 1990, s. 226, pkt 38). Odkryto je na stanowiskach w rejonie Alp, w Szwajcarii, a także w Czechach i w Rumunii (m.in. na osadach kultur Gumelniţa i Cucuteni — faza A). Ilość znalezisk pyłków i ziaren tych roślin oraz fragmentów wyrobów wykonanych z konopi wzrasta w następnych epokach...[2]

Rysunek konopi indyjskiej (łać. "Cannabis sativa"), 1887r. (XIX wiek)

W Azji natomiast, najstarsze znalezisko konopii (używanych najprawdopodobniej w celach odurzających), pochodzi z XVII w p.n.e. Odkrycia dokonano w 2008r., na pustyni Gobi w kompleksie grobowym Yanghai w pobliżu Turfan (ang. Turpan) w Chinach. Przy z zwłokach, ok. 45 letniego mężczyzny o jasnej skórze i niebieskich oczach (ang. caucasian race) wraz z innymi drogimi przedmiotami, znaleziono prawie 800 gramów suszu z konopi indyjskich.[3][4]

Daty i zapiski

  • Najstarsze historyczne wzmianki o uprawie konopi pochodzą z Chin, z okresu 4200-3200 p.n.e. Zarówno włókna konopi, jak i owoce służyły tam już od neolitu jako ważny roślinny materiał. Nazywano je ta-ma , tj. "wielkie włókno" lub "wielkie szaleństwo".[5]
  • Pierwsze pisemne wzmianki o konopii pochodzą ze starożytnych Chin. Chwalono w nich smaczne i odżywcze nasiona jak i niezwykle wytrzymałe włókna. W książce o medycynie sprzed ponad 4 tysięcy lat, Shen Nung Pen Ts'ao Ching, opisany jest dobroczynny wpływ konopii przeciwko malarii, reumatyzmowi i wielu innym chorobom.
  • Zapiski medyczne z przełomu wieków II/III donoszą, że okrywy owoców zmieszane z winem używano jako środek narkotyczny podawany przed operacją. Nasiona również były wykorzystywane w medycynie.[5]
  • W Asyrii konopie nosiły nazwę "kunabu".[5]
  • W Indiach miały być dopiero znane w latach 900-800 p.n.e., gdzie występują pod nazwą "bhanga".[5]
  • W czasach Herodota użytkowali je Trakowie i Scytowie (patrz też rozdział "Używanie - przykłady").
  • Dowody na uprawę konopi w Azji Mniejszej dostarczył dopiero w 259 r. p.n.e. Ptolemeusz II Filadelfos.[5]
  • Miał je też do swych celów wykorzystywać władca Syrakuz, Hieron II.[5]
  • Następne informacje podaje dziejopis Athenajos (Deipnosophistai 5, 40).
  • U Rzymian użytkowanie konopi zaświadcza dopiero Varro (37 r. p.n.e.; Rerum rusticarum 1, 23, 6), następnie Columella (De re rustica 2, 10, 21), Pedanios Dioskurydes (De materia medica 3, 155) i Pliniusz (19, 9, 56)[6].

Używanie - przykłady

  • w "Księdze Wyjścia" starego testamentu, istnieje fragment (błędnie przetłumaczony w obecnych wydaniach nowej, międzynarodowej biblii jak i Biblii Króla Jakuba) "I tak powiedział Pan do Mojżesza: (23) Weź sobie najlepsze wonności: pięćset syklów obficie płynącej mirry, połowę tego, to jest dwieście pięćdziesiąt syklów wonnego cynamonu i tyleż, to jest dwieście pięćdziesiąt syklów wonnej trzciny, (24) wreszcie pięćset syklów kasji, według wagi przybytku, oraz jeden hin oliwy z oliwek. (25) I uczynisz z tego święty olej do namaszczania. Będzie to wonna maść, zrobiona tak, jak to robi sporządzający wonności. Będzie to święty olej do namaszczania"[7] gdzie zamiast właściwych kwiatów konopi występuje wonna trzcina. Hebrajski tekst tego zwrotu קְנֵה-בֹשֶׂם “Kuph, Nun, Hé Bet, Shin, Mem,” przetłumaczony na alfabet łaciński tworzy ¹aneh-bosm, kaneh-bosm lub kineboisin. Co po raz pierwszy zostało zinterpretowane jako "kwiat konopii" przez Sarę Benetową w 1936 roku. [8][9] Później interpretacja ta została potwierdzona przez Uniwersytet Hebrajski w Izraelu[10] Zwrot ten pojawia się jeszcze kilka razy w biblii:
    • Księga wyjścia 30, 23.
    • Salomon 4, 14.
    • Izajasz 43, 24.
    • Jeremjasz 6, 20.
  • najdawniejszym świadectwem uprawy konopi (V w p.n.e. ) w Europie jest następująca wzmianka Herodota, księga IV, 74, o Scytach[9]:
    Quote-alpha.png
    W ich ziemi rosną konopie, bardzo podobne do lnu, pomijając wzrost i grubość, bo pod tym względem przewyższają len. Rosną i w stanie dzikim i są zasiewane. Trakowie robią z nich odzienia...
  • w swoich "Dziejach" Herodot pisze
    Quote-alpha.png
    Tych więc konopi nasienie biorą Scytowie i wchodzą pod filcowe namioty; potem rzucają ziarna na rozżarzone kamienie: rzucane zaczynają dymić i wytwarzają taką parę, że żadna helleńska łaźnia parowa nie mogłaby jej przewyższyć

Potwierdzają to też niedawne (2013-14r.) znaleziska na Kaukazie. Gdzie w scytyjskim grobowcu. liczącym 2400 lat, znalezione zestaw złotych naczyń z czarnym osadem. Badanie kryminologów z pobliskiego Stawropola stwierdziły w osadzie występowanie konopi i opium[11].

  • świadectwo o uprawie konopi w Galii za czasów Karolingów (VIII-IX wiek) daje Capitula redevillis cp. 62, gdzie konopie występują jako canava[12]
  • odpowiednio spreparowane konopie służyły w średniowieczu (XII w.) jako leczniczy plaster[5]
  • mieszankę zrobioną z konopi, lulka i opium mieli stosować nizaryci, średniowieczna sekta muzułmańska, znana pod nazwą asasynów, tj. haszyszystów [13]
  • wedle receptury Szymona z Łowicza z 1535 r. (prawdopodobnie z "Aemilius macer de herbarum virtutibus" z 1532r.): "Kiedy komu robacy w zębiech, tedy weźmij siemienia konopnego, warz je w nowym garczku i kamienie w nie włóż rozpalone , tedy się nad parą ową nachylisz, tedy robacy wypadną — rzecz jawna jest"[14]

Przypisy

  1. Walter Dörfler, "Prähistorische Zeitschrift", vol. 65, "Die geschichte des hanfanbaus in Mitteleuropa aufgrund palynologischer untersuchungen und von Großrestnach-weisen", 1990
  2. "Środki psychoaktywne w kulturach megalitycznych Europy środkowowschodniej. Zarys problematyki" Jerzy T. Bąbel w: "Idea megalityczna w obrządku pogrzebowym Kultury Pucharów Lejkowatych". Redakcja: Jerzy Libera, Krzysztof Tunia. Lublin-Kraków 2006. ISBN 83-88458-72-8, strona 186.
  3. NBC News, World's oldest marijuana stash totally busted, 2012r.
  4. Najstarsza na świecie marihuana, Focus.pl, 18/12/08
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 "Środki psychoaktywne w kulturach megalitycznych Europy środkowowschodniej. Zarys problematyki" Jerzy T. Bąbel w: "Idea megalityczna w obrządku pogrzebowym Kultury Pucharów Lejkowatych". Redakcja: Jerzy Libera, Krzysztof Tunia. Lublin-Kraków 2006. ISBN 83-88458-72-8, strona 187.
  6. Walter Dörfler, "Prähistorische Zeitschrift", vol. 65, "Die geschichte des hanfanbaus in Mitteleuropa aufgrund palynologischer untersuchungen und von Großrestnach-weisen", 1990, str. 223; Sara Benetowa; Szyjewski Andrzej, "Etnologia religii", 2001, Kraków, str. 317
  7. Ks. Wyjścia 30:1-38, Biblia Tysiąclecia
  8. Sara Benetowa (Sula Benet), Tracing One Word Through Different Languages. (1936). (Reprinted in The Book of Grass, 1967.)
  9. 9,0 9,1 "Konopie w wierzeniach i zwyczajach ludowych" Sara Benetowa, 1936r.
  10. Rowan Robinson, The Great Book of Hemp, Health & Fitness, 1995, str. 89
  11. Pastuszka, Wojciech. "Złoto, opium i marihuana". Archeowieści. Retrieved 7 June 2015. 
  12. Hoops J., "Reallexikon der Germanischen Altertumskunde", II, 445, Strassburg, 1913-1915.
  13. "Zbrodnia, Magia i Medycyna", John Mann, 1996r., s. 91-92, ISBN: 83-905823-0-9; "Konopie w wierzeniach i zwyczajach ludowych" Sara Benetowa, 1936r., s. 43-44;, "Asasyni Dzieje tajemnej sekty muzułmańskiej" W. B. Bartlett, 2004r., ISBN: 8305133141
  14. Henryk Biegeleisen "Lecznictwo ludu polskiego", Kraków 1929, s. 159

Patrz dalej

  • The God Plant film dokumentalny z 2018r. opisujący historię używania konopi przez człowieka od przysłowiowego "zarania dziejów".